Χρήση περπατούσας στα βρέφη άνω των 9 μηνών. Ορθό η λάθος;

Η κριτική για τις περπατούσες έρχεται ξανά και ξανά, αλλά παρ’ όλα αυτά βρίσκει κανείς σε πολλά σπίτια ακόμα, μια περπατούσα που υποτίθεται ότι θα διευκολύνει ένα παιδί να μάθει να περπατά. Αλλά ένα τέτοιο εργαλείο, είναι πραγματικά χρήσιμο για ένα μωρό;

Τι είναι οι περπατούσες;

Οι περπατούσες διατίθενται σε διάφορα σχέδια και χρώματα. Είναι οχήματα που αποτελούνται από ένα πλαστικό πλαίσιο, με από κάτω μικρούς τροχούς, στα οποία μπορούν να τοποθετηθούν τα μωρά,  μισά καθιστά, μισά όρθια. Σχεδιάζονται για παιδιά ηλικίας μεταξύ 6 και 15 μηνών που δεν είναι ακόμη σε θέση να περπατήσουν.

Γιατί οι γονείς αγοράζουν τέτοιες περπατούσες;

Φυσικά, οι γονείς δεν αγοράζουν τέτοια βοηθήματα επειδή θέλουν κάτι κακό για το παιδί τους. Αντίθετα, θέλουν να κάνουν κάτι καλό για τη μικρό τους θησαυρό. Θέλουν να βοηθήσουν το παιδί τους ενώ μαθαίνει να περπατά. Στην πραγματικότητα, οι περπατούσες φαίνονται να είναι ιδανικές για αυτό το σκοπό. Με τη βοήθεια της περπατούσας, τα μωρά είναι κινητικά, τα παιγνιδάκια και τα κουμπιά μπροστά τους, τα κρατούν απασχολημένα και έτσι οι γονείς κλέβουν λίγο ελεύθερο χρόνο, νιώθοντας ότι τα μωρά τους είναι με κάποιο τρόπο ασφαλή.

Είναι στην πραγματικότητα όλα καλά – ή όχι;

Γι’ αυτό οι περπατούσες δεν έχουν νόημα

Παρά τα υποτιθέμενα οφέλη της χρήσης της περπατούσας και των διάφορων άλλων βοηθημάτων παρόμοιας κατηγορίας, ήδη από την δεκαετία του ’70, παιδίατροι και ορθοπεδικοί αποτρέπουν τη χρήση τους, κι από τότε επικρατεί η άποψη ότι αυτά τα βοηθητικά εργαλεία είναι περιττά ή ακόμη και επιβλαβή.

Αλλά γιατί αυτά τα βοηθητικά εργαλεία είναι περιττά ή ακόμη και επιβλαβή;

1. Οι περπατούσες αυξάνουν τον κίνδυνο ατυχημάτων

Πραγματικά υπάρχουν συνεχώς αναφορές για ατυχήματα που συμβαίνουν με την περπατούσα. Για παράδειγμα, μπορεί ένα παιδί να πέσει, να καεί, να κτυπήσει σε επιφάνεια κλπ. Φυσικά, τέτοια περιστατικά είναι θα πει κανείς, μεμονωμένες περιπτώσεις. Δεν θα συμβεί σε κάθε παιδί που χρησιμοποιεί περπατούσα, ένα άσχημο ατύχημα. Παρ ‘όλα αυτά, αυτά τα βοηθήματα αυξάνουν τον κίνδυνο ατυχήματος στα παιδιά. Κάποιοι λόγοι για αυτό περιλαμβάνουν:

• Ταχύτητα: Επειδή τα παιδιά μπορούν να κινηθούν πιο γρήγορα με τις περπατούσες, μπορούν εύκολα να συγκρουστούν πάνω σε τοίχους, έπιπλα, ράφια και να τραυματιστούν. Συχνά οι γονείς υποτιμούν την ταχύτητα των μικρών τους εξερευνητών και μπορεί να αντιδράσουν πολύ αργά.
• Πτώσεις: Η περπατούσα δεν εμποδίζει το παιδί από του να πέσει, για παράδειγμα, όταν υπάρχουν εμπόδια στο δρόμο του ή όταν μια σκάλα δεν ασφαλίζεται από ένα κάγκελο, με αποτέλεσμα: Διασείσεις, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, κατάγματα χεριών ή ποδιών. Ταυτόχρονα, τα παιδιά που βρίσκονται σε μια περπατούσα, είναι λίγο πολύ σε όρθια θέση, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν να τραβήξουν πράγματα όπως γλάστρες ή πιάτα και να τραυματιστούν ή να καούν εύκολα.

Σύμφωνα με τους αριθμούς σε παγκόσμιο επίπεδο, κάθε χρόνο χιλιάδες παιδιά              παθαίνουν διάφορα ατυχήματα, τα οποία μπορούν να αποδοθούν στις περπατούσες. Λόγω αυτών των κινδύνων, η παγκόσμια παιδιατρική κοινότητα, αποτρέπει την χρήση τέτοιων βοηθημάτων για την εκμάθηση της βάδισης και στην ουσία προτρέπει την απαγόρευσή τους.

2. Οι περπατούσες επηρεάζουν αρνητικά την κινητική ανάπτυξη των μωρών.

Τα παιδιά που είναι σε αυτές τις ηλικίες, όπου γίνεται η χρήση της περπατούσας, συνήθως δεν είναι κινητικά αρκετά ανεπτυγμένα, ώστε να μπορούν να περπατούν και να στέκονται από μόνα τους. Βασικά δεν υπάρχει ακόμα το κατάλληλο μυϊκό σύστημα, το οποίο σχηματίζεται σταδιακά. Για αυτή ακριβώς τη διαδικασία, οι περπατούσες στέκονται εμπόδιο, επειδή ωθούν το μωρό σε μια όρθια θέση, για την οποία το μωρό δεν είναι ακόμα αρκετά ώριμο. Όλο αυτό μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένη καταπόνηση της σπονδυλικής στήλης, παραμόρφωση των ποδιών, και των μυών και καθυστέρηση στην ανάπτυξη της βάδισης.

Σε μελέτες με δίδυμα, για παράδειγμα, διαπιστώθηκε ότι τα παιδιά που χρησιμοποιούσαν περπατούσες πιο συχνά από τα δίδυμα αδέλφια τους έμαθαν να περπατούν αργότερα από τα αδέλφια τους. Ταυτόχρονα, εμφάνιζαν συχνότερα ανωμαλίες όπως το βάδισμα της μπαλαρίνας, δηλαδή περπάτημα στις μύτες των ποδιών, καθώς και παθολογικούς τρόπους βάδισης.

Περπατούσες: Είναι η εναλλακτική λύση στην ελεύθερη βάδιση;

Όταν μιλάμε για περπατούσα, εννοούμε ένα μικρό όχημα με τροχάκια, όπως ένα καρότσι η μια αμαξούλα,  όπου τα παιδιά τοποθετούνται, και που μπορούν να ωθήσουν από μόνα τους. Δεν υπάρχει τίποτα να πούμε για αυτό το ειδικό όχημα! Μόνο που το όνομα δεν ταιριάζει. Επειδή αυτά τα μικρά οχήματα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για την εκμάθηση της βάδισης. Εάν τα παιδιά που δεν μπορούν ακόμα να περπατήσουν, χρησιμοποιούν ένα τέτοιο βοηθητικό εργαλείο, αναπτύσσουν μια εντελώς λανθασμένη στάση σώματος. Επειδή τεντώνουν τα χέρια τους προς τα εμπρός, είναι μερικώς λυγισμένα και μετατοπίζουν την ισορροπία τους με διαφορετικό τρόπο από ότι με την ελεύθερη βάδιση. Και αυτό είναι μάλλον αντιπαραγωγικό για να μάθει ένα μωρό να περπατά και οδηγεί σε προβλήματα στάσης του σώματος. Αλλά από την άλλη, όταν το παιδί έχει μάθει να περπατάει μόνο του, δεν υπάρχει αντένδειξη στη χρήση της περπατούσας ως παιχνίδι.

Εκμάθηση του βαδίσματος χωρίς εξοπλισμό

Το συμπέρασμα είναι ότι οι περπατούσες μπορούν να οδηγήσουν σε ατυχήματα ή σε ανωμαλίες στη στάση του σώματος και επίσης δεν έχουν θετική επίδραση στη διαδικασία εκμάθησης του βαδίσματος. Τα παιδιά μαθαίνουν να περπατούν καλύτερα χωρίς «υποστηρικτικές» συσκευές. Σε κάθε παιδί πρέπει να δοθεί ο χρόνος να μάθει να περπατά με φυσικό τρόπο. Το να ωθήσει κανείς ένα μωρό με τη βοήθεια τέτοιου εξοπλισμού, να μάθει να περπατά, δεν είναι απαραίτητο και επιπρόσθετα εμποδίζει την ανάπτυξη. Ο καλύτερος τρόπος να μάθει το παιδί να περπατά, εξακολουθεί να είναι με τη μαμά και τον μπαμπά ως βοηθήματα για τα πόδια του, και όχι με οποιαδήποτε συσκευή.