Μεγαλύτερη πρόκληση για τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας η διατήρηση της οικονομικής σταθερότητας και βιωσιμότητας του Γενικού Συστήματος Υγείας και η ενίσχυση του με περαιτέρω παροχές οι οποίες θα καλύψουν κενά που σήμερα, παρά το γεγονός ότι παρέχεται ένα σχεδόν ολοκληρωμένο πακέτο υπηρεσιών, εξακολουθούν να υπάρχουν.
Για τον Οργανισμό Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας μεγαλύτερη πρόκληση αποτελεί η αυτονόμηση, διοικητική και οικονομική των κρατικών νοσοκομείων ενώ και για τους δύο ανεξάρτητους Οργανισμούς ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η ολοκλήρωση της μελέτης δυναμικότητας και αναγκών (capacity planning) που βρίσκεται σε εξέλιξη από το Υπουργείο Υγείας.
Κενό στην Κύπρο γενικά, εντοπίζεται στις υπηρεσίες μακροχρόνιας, ανακουφιστικής φροντίδας, κοινοτικής νοσηλευτικής και αποκατάστασης.
Τα πιο πάνω αποτελούν μέρος των συμπερασμάτων της έκθεσης του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Παρακολούθησης και Συστημάτων και Πολιτικών Υγείας που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα.
Σύμφωνα με την έκθεση, που ετοιμάστηκε για το Παρατηρητήριο από τους Μάμα Θεοδώρου, Χρυστάλλα Χαραλάμπους και Τζιέμα Γουίλιαμς από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο, το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο και το Παρατηρητήριο, αντίστοιχα, «η μακροχρόνια φροντίδα στην Κύπρο αποτελεί κενό για τον τομέα της Υγείας. Οι δε δαπάνες για την μακροχρόνια φροντίδα ασθενών είναι από τις χαμηλότερες μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε. Η ανυπαρξία κρατικών δομών οδηγεί τις οικογένειες στον ιδιωτικό τομέα όπου το κόστος είναι πολύ ψηλό και οι υπηρεσίες μακροχρόνιας φροντίδας, ανακουφιστικής φροντίδας και αποκατάστασης, παρόλο που καλύπτονται από τον νόμο του ΓεΣΥ, η πρόσβαση σε αυτές στην πράξη παρεμποδίζεται από την περιορισμένη διαθεσιμότητα αυτών των υπηρεσιών».
Επίσης, και παρά το γεγονός ότι υπάρχει πρόσβαση σε επιμέρους υπηρεσίες όπως φυσιοθεραπεία, λογοθεραπεία και κατ' οίκον φροντίδα, η πρόσβαση αυτή περιορίζεται σε συγκεκριμένο αριθμό επισκέψεων με αποτέλεσμα η φροντίδα κάποιων ασθενών να είναι ανεπαρκής. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι δικαιούχοι αναγκάζονται να επισκεφθούν τον ιδιωτικό τομέα και να πληρώνουν οι ίδιοι τα έξοδα. Περιορισμένη είναι επίσης η πρόσβαση και σε υπηρεσίες κοινοτικής νοσηλευτικής».
Η Κύπρος, επισημαίνεται στην έκθεση «εμφανίζει όλα τα χαρακτηριστικά μιας γηράσκουσας κοινωνίας με αύξηση ανάγκες υγείας και κοινωνικής περίθαλψης. Το μερίδιο των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω στον συνολικό πληθυσμό προβλέπεται να αυξηθεί από 17,1% το 2024 σε 19,1% το 2030 και 24,1% το 2050, ενώ το ποσοστό των ατόμων 80 ετών και άνω θα αυξηθεί από 4,1% σε 5,1% και 8,3% αντίστοιχα. Αυτό σηματοδοτεί μια αυξανόμενη ζήτηση για υπηρεσίες μακροχρόνιας φροντίδας. Επιπλέον, το ποσοστό εξάρτησης των ηλικιωμένων ατόμων αναμένεται να αυξηθεί από 27,7% το 2024, σε 32,1% το 2030 και 42,1% το 2050». Το γεγονός αυτό, σημειώνει το Παρατηρητήριο, έρχεται να προσθέσει στο κενό που υπάρχει στις συγκεκριμένες υπηρεσίες μακροχρόνιας φροντίδας.
Για ΓεΣΥ, η έκθεση αναφέρει ότι αποτελεί την μεγαλύτερη κοινωνική μεταρρύθμιση από της ίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οδήγησε σε τεράστιες αλλαγές στον τομέα της υγείας στην Κύπρο εξαλείφοντας τις διακρίσεις και καλύπτοντας σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού εκμηδενίζοντας σχεδόν τις ανικανοποίητες ανάγκες υγείας.
Ειδικό κεφάλαιο της έκθεσης αναφέρεται στις οδοντιατρικές υπηρεσίες στην Κύπρο οι οποίες προσφέρονται μόνο στο 10% του πληθυσμού δωρεάν μέσω των Οδοντιατρικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας ενώ ο υπόλοιπος πληθυσμός εξυπηρετείται από τον ιδιωτικό τομέα καταβάλλοντας από την τσέπη του το κόστος.
Σε ό,τι αφορά την υγεία γενικά των Κυπρίων πολιτών, η έκθεση χρησιμοποιεί στοιχεία και δεδομένα των διαφόρων εκθέσεων της Ε.Ε και επισημαίνει ότι σε γενικές γραμμές οι Κύπριοι καταγράφουν ποσοστό Υγείας μεγαλύτερο από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι καρδιαγγειακές παθήσεις εξακολουθούν να είναι η πρώτη αιτία θανάτου στην Κύπρο ακολουθούμενες από τον καρκίνο και τον κορωνοϊό (το 2021). Το 2022, το 78% των κυπρίων πολιτών δήλωναν ότι έχουν καλή υγεία με το ποσοστό αυτό να είναι μεγαλύτερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (68%). Παράγοντες κινδύνου για την υγεία των Κυπρίων παραμένουν το κάπνισμα η παχυσαρκία, η μειωμένη σωματική άσκηση και η παχυσαρκία. Κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ, διατροφικές συνήθειες και μειωμένη σωματική άσκηση σχετίζονταν με το 38% των θανάτων το 2019. Τέλος, οι σχετιζόμενοι με το κάπνισμα θάνατοι το 2019 (19%) ήταν περισσότεροι από τον μέσο όρο της Ε.Ε ενώ τα ποσοστά παχυσαρκίας στην Κύπρο, για τους ενήλικες βρίσκονται κοντά στον μέσο όρο της Ε.Ε αλλά για τα παιδιά πρέπει να προκαλέσουν προβληματισμό.
